انتظار؛ اصطلاحا حقيقتي است ازترکيب ايمان و اعتقاد به خدا و ظهور موعود الهي و منتظر (به کسر ظاء) کي است که اميد به رحمت الهي دارد و منجي براي بشر را آرزو ميکند ومنتظر واقعي کسي است که در مسير رسيدن به اين منجي با عمل به دستورات الهي وانجام حدود الهي ،زمينه ظهور او را فراهم ميکند. دراديان مختلف آسماني اين انتظار ظهور و بروز دارد وآنها به دنبال منجي بشر هستند و همچنين که درروايات مختلف از امام صادق وساير معصومين دررابطه با منجي آخرالزمان صحبت به ميان آمده است ونيز در قرآن کريم آياتي دال براين مفهوم تعلق زمين به صالحان که منظور همان امام زمان است،اشاره شده است وهمچنين که دين هم بر بايه انتظار بنا شده است. انتظار فرج، از برترين عبادت هاست، بس بنابراين تکليف منتظر در عصر غيبت بسيار سنگين است. هر چند دعا براي فرج حضرت (عج)بسيار سفارش شده است که خود فرجي است براي ما،اما عملا بايد براي فرج امام زمان (عج) دعا کرد ؛يعني زمينه ساز شويم براي ظهور ايشان. در اسلام برای تشكیل خانواده ، استانداردهایی معرفی شده است . هرقدر اركان تشكیل دهنده خانواده با آن استانداردها منطبق باشند به همان مقدار از شایستگی ، برتری واستحکام برخوردار خواهند بود. از این رو، به طور اجمال می توان گفت خانواده مستحکم از نظر اسلام ، آن است كه اركان آن شایسته و منطبق با استانداردهای اسلامی باشد، مناسبات و روابطی منطبق با آموزه های دینی بر آنها حاكم باشد، خروجی آن انسانهایی شایسته وموثر در ساخته شدن جامعه ایده آل اسلامی باشد. واما ملاك برتری، از نظر اسلام ، مال و ثروت و مانند آن نیست كه كسی به آنها ببالد. برتری خانواده به انطباق آن با استانداردهای اسلامی و برخورداری از ویژگیهای ارزشی و فضیلت هاست. حفظ چشم، گوش، قلب و تمامی اعضا و جوارح از هرگونه خطا و گناه عفاف است که حاصل این عفت و حجاب درونی، پوشش ظاهری است؛ به تعبیری لطیفتر حجاب میوه عفاف است و عفاف ریشه حجاب. برخی افراد ممکن است حجاب ظاهری داشته باشند ولی عفاف و طهارت باطنی را در خویش ایجاد نکرده باشند. این گروه از حجاب، تنها پوستهای و ظاهری بیمعنا دارند و از سوی دیگر کسانی هستند که ادعای عفاف کرده و با تعابیری همچون؛ من قلب پاکی دارم، خدابا قلبها کار دارد، آدم باید چشمش پاک باشد و... خود را سرگرم کرده و مصداق «لیفجر امامه»(بلکه انسان میخواهد آزاد باشد و گناه کند- قیامت آیه ۵) میشوند. عقل عامل مهمی در گزینش قناعت است. حضرت علی (ع)میفرماید: "آن که خردورزی کند، قناعت پیشه میکند". عقل قناعت را به علت آثار ارزشمند آن، بر میگزیند و آن را به سود شخص میداند. واز جمله آثاری که به دنبال دارد: بی نیازی انسان از غیر خود و قدرت یافتن آدمی برای تحمل کمبودها و صبر برآنها، گرچه انسان در ظاهر با قناعت، ازامکانات ظاهری استفاده کمتری میکند، ولی به جهت عاقبت قناعت، این عمل مورد پذیرش عقل است. هر اندازه سطح دانش شخص نسبت به جهان و نفس خود بیشتر میشود و با عمق بیشتری به مسائل انسانی توجه میکند، در پذیرش صفات پسندیده انسانی، از جمله صفت قناعت، آمادگی بیشتری پیدا میکند. با آنچه بیان شد روشن مىگردد که قناعت جلوه اى از حالت و ملکه زهد است که در رفتار و سطح معیشت زندگى انسان پدید مى آید و در واقع زندگى زاهدانه همان زندگى با قناعت ساده و به دور از آزمندى، رفاه زدگى،تجمل گرایى و تنوع طلبى است. امیر المؤمنین (ع) نیز قناعت را به زندگى ساده و کم زرق و برق و سبک تفسیر کرده است: "به اندک دنیابسنده کنید تا دینتان سالم بماند؛ زیرا مؤمن به اندکى که کفایتش کند قناعت دارد". ر سول اكرم صلى الله عليه و آله : آفريدگار جهان خالقي حكيم دانا و توانا مي باشد ودستوري بي دليل نمي دهد بنا بر اين، امر اين خالق حكيم به عبادتي مانند نماز قطعا اهداف عاليه اي براي شاهكار خلقتش انسان دارد كه به گوشه اي از آنها اشاره مي كنيم. اسلام براي همسايه داري مانند امور ديگر، آدابي در نظر گرفته است، چنا ن كه رسول گرامي اسلام مي فرمايد: «للجار حقّ؛ همسايه حقي دارد.» آدابي كه اسلام براي همسايه داري در نظر گرفته است فراوان است كه به مهم ترين آنها مي پردازيم. مدارا و خوش همسايگي کودکان هدیه های الهی هستند که با سرشتی پاک ، پا به جهان هستی می گذارند. از آنجا که کودکان فطرتی به دور از آلودگیها دارند ، برعهده والدین و مربیان است تا با تربیتی صحیح ، آنها را از انحراف مصون دارند . مهربانی و انس با کودک ، نقش مهمی در تربیت و شکوفایی استعدادهای نهفته او دارد . کودکان در سنین مختلف ، نیازمند توجه و احترام هستند . از این رو والدین باید با دقت خواسته آنها را پاسخ گویند . روح ظریف و حساس کودکان با رفتارهای نسنجیده ، ناراحت و پژمرده می شود . بنابراین باید از هرگونه تحقیر و تمسخر آنها و به زبان آوردن عیبها و خطاهایشان بویژه در میان جمع ، پرهیز کرد . گفته اند روزی مردی در حضور پیامبر ، به خاطر کاری که فرزندش انجام داده بود ، از او عیب جویی کرد . پیامبر از این مسئله ناراحت شد و فرمود : « فرزندت تیری از تیرهای توست . » یعنی فرزندت سرمایه و ذخیره آینده توست و تو با اهانت به شخصیت او هم به خودت ضربه می زنی و هم فرزندی را تحقیر می کنی که در آینده مددکار و پشتیبان تو خواهد بود . پیامبر اسلام (ص) در سخنی فرمود : « فرزندان خود را احترام کنید تا ازآمرزش الهی برخوردار شوید .» کودک آنچه را که در فرایند بازی یاد می گیرد ، بر خویش می افزاید و این آموزش در رشد شناختی و عاطفی او مؤثر است و از بازی برای تعلیم و آموزش موضوعات علمی ، مهارتهای اجتماعی و اصول اخلاقی سود جست ازی نیاز طبیعی کودک است و بدون توجه به آن ، کودک رشد سالمی نخواهد داشت . بازی نقش مهمی در پرورش و شکوفایی استعدادهای کودک دارد و برخی از نیازهای اساسی او را ارضاء می کند . کودک سرشار از انرژی است و نیاز دارد که این انرژی ها را به شکلی تخلیه کند . وقتی در محیط زندگی کودک ، زمینه های مثبت و سازنده ای برای تخلیه این انرژی ها وجود نداشته باشد ، به بی قراری و ناهنجاری در کودک می انجامد . اما اگر از این انرژیها به گونه ای مثبت و سازنده استفاده شود ، درون کودک مانند یک ژنراتور فعال شروع به بازتوانی و تولید دوباره انرژی می کند . این مسئله می تواند به رشد خلاقیت در کودک منجر شود . بازی بهترین وسیله برای پرورش هیجانها و عواطف است . كودك در حین بازی ، چگونگی بروز عواطف ، کنترل و ارضای مناسب آنها را یاد می گیرد . کودکانی که فرصت بازیهای گروهی را دارند ، احساسهای همدلانه بیشتری از خود نشان می دهند . بازی از نظر جسمی نیز سبب هماهنگی عضلات و اعضای بدن می شود . کودکانی که فرصت بازی داشته باشند ، چالاک ترند و بیشتر برای رویارویی با سختی های زندگی آماده می شوند . کودکان درمورد افرادی که زمینه لذت و سرگرمی و تفریح آنها را فراهم می کنند ، احساسات بهتری دارند . اگر والدین محیطی امن و سرشار از نشاط را برای کودکان فراهم آورند ، احساس ناامنی در آنان کمتر می شود . مسئله آزاد گذاشتن کودک برای بازی ، هم در آموزه های تربیتی اسلام و هم در دیدگاههای روان شناسی ، پذیرفته شده است . البته این آزادی نباید به معنای بی بند و باری تلقی شود . چرا که بازی و سرگرمی کودکان نیز باید با تدابیر لازم و همراه با برنامه ریزی باشد . اما گاهی دخالتهای بی جا و غیرمنطقی بزرگترها در دنیای شیرین کودک ، موجبات آزردگی او را فراهم می کند . تحمیل نوع بازی و یا اسباب بازی به کودک ، باعث می شود که او در فردایی نه چندان دور ، فردی بدون اعتماد به نفس و وابسته به دیگران باشد . پیامبر اسلام (ص) در سخنی می فرماید : « فرزند خود را تا سن هفت سالگی آزاد بگذار تا بازی کند . » ایشان حتی کودکان را در سنین بالاتر نیز به بازی تشویق می کرد . امروزه روان شناسان تصریح کرده اند که بازی به گونه ای باور نکردنی در رشد جسمی و ذهنی کودک و شکل دادن شخصیت او مؤثر است . به نظر بیشتر روان شناسان اساس و پایه شخصیت یک بزرگسال ، به بازی در دوران کودکی او مربوط است .
انسانهایی چنین باید در قاموس اندیشه خود نکتهای اساسی را بنگارند و آن این است که درون پاک، بیرونی پاک میپروراند و هرگز قلب پاک موجب بارور شدن میوه ناپاکی به نام بیحجابی و بدحجابی نخواهد شد. امام خمینی(ره) پیامآور ارزشهای الهی درباره حجاب و عفاف میفرماید: «توجه داشته باشید حجابی که اسلام قرار داده است برای حفظ ارزشهای شماست. هرچه را که خدا دستور فرموده است- چه برای مرد و چه برای زن- برای این است که آن ارزشهای واقعی که اینها دارند و ممکن است به واسطه وسوسههای شیطانی یا دستهای فاسد استعمار پایمال شوند این ارزشها زنده بشوند.»
خداى عزوجل مى فرمايد: هرگاه ياد من بر بنده ام غالب شود، خواهش و خوشى او را در ياد خود قرار دهم و چون خواهش و خوشى او را در ياد خود قرار دهم عاشق من شود و من نيز عاشق او گردم و چون عاشق يكديگر شديم حجاب ميان خود و او را بر دارم و عشق خود را بر جان او چيره گردانم، چندان كه مانند مردم دچار سهو و غفلت نمى شود، سخن اينان سخن پيامبران است، اينان براستى قهرمانند.(كنزالعمال، ج1، ص433، ح1872)
رازداري و عيب پوشي
اگر افراد يك محل در مدت طولاني با يكديگر همسايه باشند، كم كم از اسرار زندگي همديگر آگاه خواهند شد. از آنجا كه آشكار ساختن اسرار زندگي مردم و فاش كردن عيب هاي آنان، بسيار نكوهيده است، مؤمن نبايد در كار ديگران كنجكاوي كند و به دنبال عيب جويي باشد. اگر هم به صورت اتفاقي، از رازي آگاه شد، بايد آن را پنهان بدارد، چنان كه امام سجاد(ع) مي فرمايد: «اگر بر عيب همسايه ات آگاه شدي، بايد آن را پنهان سازي.»
تضاد و مزاحمت از پي آمدهاي ناگزير در زندگي اجتماعي است. ممكن است كم توجهي و عمل نكردن بعضي افراد به آداب اسلامي، آسايش را از ديگران بگيرد و آنان را بيازارد. اين امر زمينه ساز كدورت ها و درگيري هاي بعدي مي شود. در اين صورت، شايسته است طرفي كه از همسايه خود كم لطفي ديده است، آزار همسايه را تحمل كند. اگر هم ناچار به نشان دادن واكنش شد، با رويي گشاده و زباني نرم به وي گوشزد كند، به گونه اي كه آن تذكر به اصلاح او كمك كند و موجب رنجش خاطرش نشود. امام كاظم(ع) در اين باره مي فرمايد: «لَيْسَ منّا مَنْ لَمْ يُحسنْ مُجاوَرَةَ مَنْ جَاوَرَه؛ از ما نيست كسي كه با همسايه اش خوش رفتاري نكند»
رسيدگي به يكديگر
حُسن هم جواري ايجاب مي كند همسايگان از مشكلات يكديگر باخبر شوند، در رفع آن كوشا باشند و خود را به بي خبري نزنند، چون «مِنْ الْمروَّة تَعهُّد الجِيرانِ؛ رسيدگي به [امور] همسايگان، از جوان مردي است».
رسول خدا صلی الله علیه و آله در اين باره مي فرمايد:
حق همسايه آن است كه اگر براي كرايه از شما درخواست كمك كرد، به او كمك كنيد. اگر وام خواست، به او بپردازيد و هرگاه تهي دست شد، از او دست گيري كنيد... .
تهنيت هنگام شادي، تعزيت هنگام مصيبت
امروزه دنياي ماشيني موجب شده است كه روابط عاطفي و انساني به ضعف و خاموشي بگرايد. انسان ها و همسايگان نزديك، از حال يكديگر بي خبر باشند، به گونه اي كه حتي پس از چندين سال همسايگي، نام يكديگر را هم ندانند، اين در حالي است كه آداب اسلامي حكم مي كند انسان مؤمن در هيچ شرايطي، از همسايه خويش غافل نباشد. پس در غم، شادي، بيماري و فوت همواره كنارش باشد و او را تنها نگذارد. رسول خدا صلی الله علیه و آله در اين باره مي فرمايد:
حق همسايه آن است كه... چنانچه خيري به او رسيد، به او تبريك بگوييد. هنگام بيماري به عيادتش برويد. در مصيبت ها به او تسليت بگوييد. اگر فوت شد، در تشييع جنازه اش حاضر شويد
قالب جدید وبلاگ پیچك دات نت |